Şaşılık
04.09.2023

Şaşılık

Şaşılık Hakkında Bilinmeyenler

Görme işlevini sağlamasından dolayı göz, insan vücudunun en kıymetli organlarından biri olarak kabul edilir. Dolayısıyla pek çok insan için göz sağlığı öncelikli konular arasındadır. Göz fonksiyonlarında oluşan her türlü aksaklık, yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler. Bu durumun zaman içinde yaratacağı psikolojik etkiler de kaçınılmazdır.

En yaygın göz rahatsızlıklarından biri de hiç kuşkusuz ki şaşılık şeklinde bilinen açısal uyum problemidir. Şaşılık hem dış görünüşü olumsuz etkiler hem de görüş kalitesini ciddi ölçüde düşürür. (Göz Nasıl Çalışır başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz) Neyse ki bu rahatsızlık günümüzde tedavi edilebilen bir göz bozukluğudur.

Şaşılık Nedir?

Şaşılık; gözlerin uzakta olan bir nesneye baktığı esnada optik eksen paralelliklerinin bozulması olarak tanımlanır. Günümüzde yapılan araştırmalar gösteriyor ki; toplumda şaşılık oranı yüzde 2 civarındadır. Tabi bu yüzde, “belirgin şaşılık” olarak kabul gören düzeyi ifade eder. Gösterilemeyen şaşılık oranının yüzde 4 civarında olduğu saptanmıştır. Bu durum tıpta “demonstre edilemeyen” olarak ifade edilir.

Ampliopi büyük ölçüde geri dönüşüme uygundur; ancak doğru zamanda teşhis edilmediğinde ve daha da önemlisi tedavi süreci başlatılmadığında sonraki dönemlere olumsuz yönde etki edebilir. Şaşılık rahatsızlığında yatay ve dikey kaymalar söz konusudur. Her gözde altı adet göz dışı kas yer alır. Bu kasların bazılarında oluşan kuvvet eksikliği veya fazlalılığı, şaşılığı ortaya çıkarır. Şaşılık için sadece belli bir sebebe odaklanmak yanlış bir tutum olmakla birlikte şaşılık (göz kayması) her yaşta görülebilir. Çocuk yaşlarda ortaya çıkan şaşılık rahatsızlıklarında ebeveynlerin hızlı şekilde aksiyon almaları belirleyicidir.

Sağlığında herhangi bir problem olmayan bireylerde gözler paralel olarak işlev görür. Bu anlamda iki göz arasında tam bir uyumdan söz edilebilir. Şaşı olan kişilerde ise gözlerden bir tanesi düz bakar fakat diğer göz dikey ya da yatay bir noktaya doğru kayabilir. Çok daha ilerlemiş durumlarda her iki gözün de kaydığı gözlemlenebilir. Gözlerden birinin farklı yöne bakması neticesinde beyne iki farklı görüntü iletilir. Kayan gözden gelen görüntü beyin için yok hükmündedir. Bu durumda sadece sağlıklı gözün ilettiği görüntüyü kabul eder.

Nedenleri ile ilişkili olarak göz kaymaları geçici ya da daimi olabilir. Göz kaymalarının kendi kendine geçeceğini beklemek doğru bir düşünce değildir. Geç kalınan tedavilerin başarılı olma yüzdesi görece daha düşük ve hatta belli yaşlardan sonra başarı şansı mucizelerle ifade edilir.

 

Şaşılığın Nedenleri

Yukarıda da belirtildiği üzere şaşılık sadece altılı kas gruplarında yer alan azalma ya da artmaya bağlı olarak oluşmaz ve bunun pek çok nedeni bulunur. Göze dair çok sayıda hareket bu altı kas tarafından gerçekleştirilir. Bu kasların dördü ana bakış pozisyonlarını sağlar; geriye kalan iki kas ise açılı bakışları meydana getirir. Sağlıklı gözde derinlik algısı gelişmiş durumdadır. Erken yaşlarda göz kayması tedavi edilmediğinde üç boyutlu görme konusunda ciddi problemler meydana gelebilir.

Ailede gerçekleşen kayma öyküleri, doğum travmaları, gebelik esnasında ortaya çıkan sorunlar ya da kromozom odaklı hastalıklar şaşılığı tetikleyebilir. Şaşılık aynı zamanda yüksek kırma kusurlarına ve kapak düşüklüğü gibi diğer göz rahatsızlıklarına da yol açabilir. Çocuklarda veya yetişkin bireylerde ortaya çıkan göz kaymalarının nedenleri birbirinden farklı olabilir. Bunların her birini aynı nedensellikte bir araya getirmek yanlıştır. Örneğin; ailede var olan göz tembelliği bu durumu önemli ölçüde tetikleyebilir. Şaşılığın bilinen diğer nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkün:

  • Genetik açıdan yatkınlık durumu,
  • Hidrosefali,
  • Diyabet
  • Beyin tümörleri
  • Çocukluk esnasında geçirilen travma veya kazalar,
  • Down sendromu
  • Kalıtsal kromozom hasarları,
  • Beyini felci.
 

Şaşılığın Belirtileri

Şaşılık ile alakalı sorunların önemli bir bölümü çocukluk aşamasında ortaya çıkar. Hastalığa dair en basit belirti, düz şekilde karşıya bakamayan göz olarak düşünülebilir. Şaşı olan kişilerin bir gözü belli bir noktaya bakarken diğer gözü kayar ve farklı bir yöne bakar. Güneş esnasında gözünü kapatmak ya da başını öne doğru eğmek gibi refleksler oldukça tipiktir.

Ailelerin bu tip durumları erkenden fark etmesi çok önemlidir. Aile bireylerinde şaşılık hikayesi olan kişilerin herhangi bir rahatsızlık yaşamasalar da hekime görünmeleri gerekir. Özellikle ilk yaşlarda görülen belirtiler farklılık gösterebilir. Şaşılıkla alakalı en sık görülen diğer belirtiler şu şekilde:

  • Göz bölgesinde sulanma,
  • Baş ya da göz ağrıları,
  • Çift görme durumu,
  • Üç boyutlu görememe hali,
  • Bulanık şekilde görme.

 

Şaşılık Çeşitleri Nelerdir?

Şaşılık çeşitleri göz kaymasının biçimine bağlı olarak değişiklikler gösterebilir. Kayma türüne göre; içe doğru kayma, uyumsal içe kayma ve dışa kayma olmak üzere üç başlıkta incelenir. Oluşum nedenlerine bağlı olarak ise; doğumsal şaşılık, kas felçlerine bağlı şaşılık, kırma kusuruna bağlı olan bu rahatsızlık, yetişkinlik döneminde görülebilen şaşılık ve gizli şaşılık gibi kategorilere ayrılır.

Doğumsal kaymalar bir yaşına dek farklı dönemlerde kendini gösterebilir. Kaymanın açısı bu dönemde son derece yüksektir. Bu nedenle de kolay şekilde fark edilir. Gizli şaşılık gözlerden bir tanesi kapatıldığı esnada ortaya çıkar. Kırma kusuruna bağlı göz kaymaları çoğunlukla 1-3 yaş aralığında meydana gelir. Kayma bütünüyle veya gözlük desteğiyle ortadan kaldırılır. Kas felçlerine bağlı olan göz kaymaları çoğunlukla bebeklik dönemindeki travmalara bağlıdır. Zor gerçekleşen doğumlar ya da yüksek ateş vakaları bunu tetikleyebilir.

Yetişkin dönemlerinde ortaya çıkan göz kaymaları kendini dışa kayma biçiminde ele verir. Bu kayma durumu her zaman gerçekleşmez. Genelde iç kasların zayıflamasına bağlı olarak ortaya çıkar. Gözün daldığı esnada veya uzağa bakıldığında meydana gelir.

Şaşılık Tedavisi

Şaşılık tanısı kapsamlı bir klinik göz muayenesi ile beraber konulabilir. Tanıdan sonra göz kaymasının durumuna göre farklı tedavilerden söz edilebilir. İlgili muayene ile beraber şaşılığın nedenleri, türü, kayma derecesi ya da gözde bir başka problem olup olmadığı analiz edilmelidir. Bebeklik dönemlerinde ortaya çıkan şaşılık belli cerrahi operasyonlar sayesinde düzeltilebilir. Ayrıca bu süreçte meydana gelen göz tembelliği de giderilir.

Hipermetropi odaklı olarak oluşan kaymalarda ise gözlük ve göz damlaları, destekleyici açıdan büyük öneme sahiptir. Şaşılık tedavisi için uygulanan bütün yöntemler, çocukluk aşamasında çok daha iyi sonuçlar verir. Tedavinin başarısı bir anlamda erken müdahaleye bağlı olmakla birlikte çoğunlukla ana sebep kırmaya bağlı kusurlardır. Kırma kusuru belirlendikten sonra büyük ölçüde gözlük verilir. Gözlük, pek çok göz kayması sorununda başvurulan bir yöntemdir. Eğer gözlük bir sonuç vermezse, bu durumda cerrahi yöntemlere başvurulur.

Cerrahi aşamalarda göz kaslarına müdahale söz konusudur. Diğer taraftan da şaşılığı tetikleyen ya da doğrudan etkileyen herhangi bir sorun varsa bunlara yönelik tedaviler gerçekleştirilir. Kapak düşüklüğü veya katarakt gibi rahatsızlıklar bu noktada örnek olarak verilebilir. Bu süreçte uygulanan göz egzersizleri de destekleyici açıdan mühimdir. Kimi çok özel durumlarda botox dahi uygulanabilir. Şaşılık tedavisinde, cerrahi açıdan başarı oranı azımsamayacak düzeydedir. Diğer yandan cerrahi süreç hastalar için son derece güvenlidir. İlgili ameliyatlar, genel anestezi altında gerçekleşir. Cerrahi müdahale sonunda genellikle gözlük kullanımına devam edilir.

 Şaşılık Hakkında Bilinmeyenler
Blog Son Eklenenler
Sağlıklı Gözün Derecesi Kaç Olmalıdır?
Sağlıklı Gözün Derecesi Kaç Olmalıdır?
Göz sağlığı, genel vücut sağlığımızın önemli bir parçasıdır. Sağlıklı bir göz, görme yeteneğimizi etkileyen bir dizi faktöre bağlı olarak belirlenen bir "göz derecesine" sahiptir. Ancak, bu kavram genellikle net bir şekilde anlaşılamaz.
Multifocal (Uzak-Yakın) Lenslerle Daha Net Görüş
Multifocal (Uzak-Yakın) Lenslerle Daha Net Görüş
Gözlükler ve kontakt lensler, insanoğlunun görüş problemlerine çözüm getiren en önemli icatlardan biridir. Peki, bir lens, tam olarak nedir? İnsanların yakını ve uzağı daha net görebilmeleri için hangi seçeneklere sahiptirler?
UV Işınlarının Zararlarından Koruyan Kontakt Lensler
UV Işınlarının Zararlarından Koruyan Kontakt Lensler
Kontakt lens, göz sağlığını korumak ve görme özelliklerini iyileştirmek için milyonlarca kişi tarafından kullanılan çığır açıcı bir teknolojidir.
Kimler Göz Ameliyatı Olamaz?
Kimler Göz Ameliyatı Olamaz?
Göz ameliyatı, yaşam kalitesini artırmak için birçok insan için mükemmel bir seçenek olabilir.  Fakat, herkesin kullanabileceği bir tedavi yöntemi değildir. Lazer göz ameliyatı yapılabilmesi için bazı öncelikli faktörlerin dikkate alınması gerekmektedir. Peki kimler göz ameliyatı olamaz?
Göz Sağlığına İyi Gelen Gıdalar
Göz Sağlığına İyi Gelen Gıdalar
Göz sağlığı, yaşa bağlı olarak bozulabilen bir durumdur. Ancak, gözlerinizi korumak ve sağlıklarını iyileştirmek için biraz çaba sarf etmek mümkündür.
Yüz Şeklinize Göre Güneş Gözlüğü Nasıl Seçilir?
Yüz Şeklinize Göre Güneş Gözlüğü Nasıl Seçilir?
Yüz şekline göre güneş gözlük seçimi, herkesin stiline ve yüz şekline uygun güneş gözlüğü bulma sürecinde önemli bir etkendir. Güneş gözlükleri sadece gözlük lenslerinin güneş ışınlarını engellemesi için kullanılmaz, aynı zamanda tamamlayıcı bir aksesuar olarak da tercih edilir.
Lensin Göze Yapışması
Lensin Göze Yapışması
Gözlerimiz, dünyayı keşfetmemizi sağlayan en önemli organlarımızdır ve onları korumak büyük bir önceliktir. Günlük hayatta pek çok insan kontakt lens kullanarak düzgün bir görüş deneyimi elde eder. Ancak, deneyimli lens kullanıcıları bile zaman zaman lensin göze yapışması sorunuyla karşılaşabilirler.
Astigmat Nedir? Tedavisi Ve Belirtileri Nelerdir?
Astigmat Nedir? Tedavisi Ve Belirtileri Nelerdir?
Astigmat hakkında bilgi sahibi olmak, göz sağlığını korumak için önemlidir. Astigmatism, gözü etkileyen bir kırma kusurudur ve birçok insanın karşılaştığı bir sorundur.
T-Soft E-Ticaret Sistemleriyle Hazırlanmıştır.